Τις πρώτες πληροφορίες για τα γεγονότα της έναρξης επαναστατικής δράσης στη Κύπρο, ο Διγενής τις πληροφορήθηκε από τις εφημερίδ...
Τις πρώτες πληροφορίες για τα γεγονότα της έναρξης επαναστατικής δράσης στη Κύπρο, ο Διγενής τις πληροφορήθηκε από τις εφημερίδες και την αλληλογραφία των τομεαρχών που του μετέφερε ο κεντρικός του σύνδεσμος Γιαννάκης Δρουσώτης .
Οι πρώτες εντυπώσεις του ήταν ικανοποιητικές.
Ο Γιαννάκης Δρουσιώτης παρά την αυστηρή απαγόρευση του Αρχηγού να μην συμμετάσχει σε κάποια ενέργεια της προηγούμενης νύχτα, αυτός πήρε μέρος στη μεταφορά της ομάδας του Μούσκου στην Αρχιγραμματεία της Λευκωσίας με το αυτοκίνητο φορτωμένο εκρηκτικές ύλες που στη διαδρομή χάλασε.
Ο Δρουσώτης κατάλαβε τη σοβαρότητα του λάθους του και τι θα μπορούσε να συμβεί μια και ίδιος ήταν επιφορτισμένος να μεταφέρει εφημερίδες και αλληλογραφία την επόμενη μέρα στον Διγενή.
Οι Βρετανοί ξαφνιάστηκαν από αυτή τη δυναμική ενέργεια κι αυτό φάνηκε στις δηλώσεις του κυβερνήτη Άρμιτειτς με τις απειλές για συλλήψεις των ενόχων όπως και ότι «ο Κυπριακός λαός, ο οποίος αποτελείται από σοβαρούς και νομοταγείς πολίτας, συμμερίζεται τον αποτροπιασμόν και την λύπην των Αρχών δια τας τοιαύτας τρομοκρατικάς επιθέσεις και ούτε θα ενθαρύννει, ούτε θα συγχωρήσει ταύτας».
Επίσης την ίδια μέρα θα ενημερώσει με σειρά τηλεγραφημάτων και την Αγγλική κυβέρνηση στο Λονδίνο καταγράφοντας και το ύψος των ζημιών αυτών των ενεργειών.
Στο ίδιο μήκος κύματος και οι τουρκοκύπριοι με αναφορές στον κυβερνήτη, την Αγγλική κυβέρνηση και την Τουρκία η οποία έκανε διάβημα στην Ελληνική κυβέρνηση ότι βρίσκεται πίσω από αυτές τις ενέργειες οραματιζόμενη την αναστήλωση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία μετέδωσαν τα γεγονότα και την προκήρυξη τονίζοντας ότι αυτά είναι η έναρξη του Αγώνα των Κυπρίων για ΕΝΩΣΗ με την Ελλάδα.
Οι Αγγλικές εφημερίδες εκείνη την ημέρα δεν κυκλοφόρησαν λόγω απεργίας.
Ο Διγενής πληροφορήθηκε, επίσης για την προβοκατόρικη ανακοίνωση του ΑΚΕΛ, που θα ακολουθήσουν κι άλλες τις επόμενες μέρες, καθώς και την ανησυχητική σιωπή των Αθηνών για αυτή την πρώτη επαναστατική κίνηση στη Μεγαλόνησο Κύπρο.
Όλα αυτά προβλημάτισαν τον Διγενή αλλά δεν πτόησαν το ηθικό του ούτε τον απέσπασαν από τον στόχο του.
Σημειώνει στο ημερολόγιό του:
Η φωνή της πατρίδος έμεινε άφωνος…
Όμως το ποτάμι δεν γυρνούσε πίσω.
Ο κύβος ερρίφθη.
Σημειώνει χαρακτηριστικά στο ημερολόγιό του;
«Ικανοποιητικά χθεσινά αποτελέσματα.
Ενθουσιασμός εις Έλληνας πολίτας, εξαιρέσει κομμουνιστών, οι οποίοι μας υβρίζουν.
Έδωσα εντολή συνεχισθή δράσις εις πόλεις εναντίον δυνάμεων ασφαλείας προς εκφοβισμόν και παράλυσιν δράσεώς των εναντίον ημών».
Στο ίδιο μήκος και ο σχολιασμός του στα απομνημονεύματα του Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-1959:
«Η ενέργειά μας αύτη αιφνιδίασε τους πάντας.
Τας αρχάς της Κύπρου, τους Κυπρίους, τους εν Ελλάδι.
Δεν έλειψαν εν τούτοις και αι αντιδράσεις.
Ο ραδιοσταθμός Αθηνών, επί ημέρας, ουδεμίαν ενθάρρυνσιν μας δίδει, τουναντίον μας αποκαρδιώνει, ενώ το ΑΚΕΛ(Κομμουνιστικόν Κόμμα Κύπρου) δια προκηρύξεώς του, η οποία εκυκλοφόρησε την πρωίαν της 1 Απριλίου κατεδίκασε την ενέργειάν μας και μας απεκέλει «τραμπούκους», «βαρελόττους», «ψευτοδιγενήδες», «δυναμιτιστές» κ.λ.π.
Η πρώτη εντύπωσις μεταξύ του Ελληνικού πληθυσμού της νήσου υπήρξεν αρίστη.
Ο λαός βλέπει πλέον τον Εθνικόν αγώναν του να λαμβάνη έμπρακτον εκδήλωσιν, αντί της ακολουθημένης μέχρι της 1 μέρας εκείνης τακτικής του χαρτοπολέμου.
Δεν του μένει εξ άλλου καμμιά αμφιβολία, ότι πρόκειται περί εθνικιστικής εκδηλώσεως, αφού οι κομμουνισταί έσπευσαν τόσον ανοήτως να αποκηρύξουν το κίνημά μας.
Ούτοι κατενόησαν βραδύτερον το σφάλμα των και ηθέλησαν να μειώσουν τας συνεπείας και την σημασίαν του, με σατανικάς, κατά το κομμουνιστικόν σύστημα, αποφάσεις της ολομέλειας του Κόμματος.
Μετά τας πρώτας ταύτας δολιοφθοράς έδωσα εντολήν, όπως συνεχισθούν αι ενέργειαι δια βομβών εντός των πόλεων.
Η Κυπριακή αστυνομία, τρομοκρατηθείσα δεν ήτο εις θέσιν να αντιδράση.
Η κατάστασις είχεν εκφύγει από τας χείρας της.
Έκτοτε η προσπάθειά μου έτεινεν εις την πλήρη παράλυσιν της αστυνομίας, ίνα εκβιάσω την διάθεσιν του στρατού δια την ανάληψιν αστυνομικών καθηκόντων και να επιτύχω την διασποράν τούτου, πράγμα το οποίον μεγάλως θα με διηυκόλυνεν εις τας μετέπειτα ενεργείας του, ιδία εις την ένοπλον δράσιν δια των ανταρτικών ομάδων.
Εν τω μεταξύ η Κυβέρνησις της Κύπρου, αιφνιδιασθείσα, προέβαινεν εις σπασμωδικάς ενεργέιας.
Μη δυναμένη να εικάση περί των δυνατοτήτων μας, ανέμενε, μετά τας πρώτας εκρήξεις, ίσως σταματήσωμεν.
Η συνέχισις όμως της δράσεώς μας υπήρξεν δι’ αυτήν αφορμή νέας απογοητεύσεως.
Υπό το Κράτος των τοιούτων εντυπώσεων αναγκάζεται τότε να δράση άνευ προγράμματος σαφούς, σπασμωδικώς και εκ του προχείρου.
Αι πρώται αντιδράσεις της συνίστανται εις την διάθεσιν τμημάτων στρατού εις τας πόλεις, δια την φρούρησιν σημαντικών κυβερνητικών εγκαταστάσεων και κτιρίων, αφ’ ετέρου δε εις την έκδοσιν διαταγής δια προαιρετικήν στρατολογίαν κυβερνητικών υπαλλήλων, ίνα ούτοι αναλάβουν αστυνομικά καθήκοντα».
Σπύρος Δημητρίου
Αντιπρόεδρος Ιδρύματος Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή
Πηγές:
Γεώργιος Γρίβας Διγενής Απομνημονεύματα του Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59 Εκδόσεις Πελασγός Αθήνα 2013
Λεωνίδου Λεωνίδα Βιογραφία Γεωργίου Γρίβα – Διγενή Τόμος Β΄ (1950-1959) Εκδόσεις Επιφανίου Λευκωσία 1997-2009
