Ηρωική η στάση των τριών θανατοποινητών Μαυρομάτη, Παναγίδη και Κουτσόφτα που απαγχονίστηκαν στις 21 Σεπτεμβρίου 1956. Στα τελευ...
Ηρωική η στάση των τριών θανατοποινητών Μαυρομάτη, Παναγίδη και Κουτσόφτα που απαγχονίστηκαν στις 21 Σεπτεμβρίου 1956.
Στα τελευταία γράμματα προς τους δικούς τους αποτυπώνεται η πίστη στο Θεό και το Ιδανικό του Αγώνα στον οποίο θυσιάζουν ότι πιο πολυτιμότερο έχουν, την ζωή τους.
Πουθενά δεν θα διαβάσει κανείς μια έστω και φευγαλέα φοβία για το άγνωστο ή έστω ένα παράπονο που φεύγουν τόσο νέοι.
Μόνο πίστη και περηφάνια για τον ηρωικό θάνατο και μια ηρεμία ότι πράττουν το καθήκον προς την πατρίδα και την Ελλάδα.
Μορφές που ξεπηδούν από την χιλιετή ελληνική ιστορία που είναι ταυτισμένη με αγώνες και θυσίες
Η τελευταία επιστολή του Στέλιου Μαυρομάτη στον αδελφό του :
«Αγαπητέ μου αδελφέ
Τώρα που σου γράφω είναι Πέμπτη πρωί.
Όπως και συ το ξέρεις μόνο λίγες ώρες με χωρίζουν από το αναπόφευκτο μοιραίον.
Δεν θέλω όμως και δεν πρέπει να λυπάσαι γι αυτό όπως δεν λυπάμαι κι’ εγώ.
Απεναντίας πρέπει να ευχαριστούμαι τον πανάγαθο Θεό που θέλησε να με απαλλάξη από τις θλίψεις και τα βάσανα αυτής της πρόσκαιρης ζωής.
Θέλω να ξέρης πως ο αδελφός σου πεθαίνει με το χαμόγελο στα χείλη γιατί ο Θεός τον αξίωσε να φθάση μέχρι τέλους χωρίς ποτέ να καμφθή ή να λιποψυχήση.
Γι αυτό πρέπει νάσαι και συ περήφανος για μένα.
Νοιώθω τον εαυτό μου ισχυρόν και γαλήνιον και είμαι έτοιμος να τα αντιμετωπίσω όλα με θάρρος και υπομονή γιατί έχω τον Χριστό μέσα μου και με βοηθά.
Μήπως δεν μας είπεν ο Ιησούς «Μη φοβηθήτε από των αποκτεινόντων το σώμα την δε ψυχήν μη δυναμένων αποκτείναι»;
Από τι λοιπόν να φοβηθώμεν εφ’ όσον η ψυχή μας θα ζη αιωνίως;
Η τελευταία μου επιθυμία, αγαπημένε μου αδελφέ είναι να αγαπάς και να βοηθάς τους γονείς μας μέχρι τέλους.
Επίσης θέλω να σταθής προστάτης στις δυο αδελφές μας και να τις αγαπάς όπως μας αγαπούν και κείνες.
Μου υποσχέθησαν πως θα σε έφερναν να με δης σήμερα αλλά αυτήν την στιγμήν με πληροφόρησαν πως δεν τους επέτρεψεν ο Κυβερνήτης.
Μη λυπάσαι όμως γιατί κάποια μέρα θα συναντηθούμε πάλι στην αιώνια ζωή και δεν θα μπορεί κανείς να μας χωρίση.
Με αυτά τελειώνω αγαπημένε μου αδελφέ και σου στέλνω τον τελευταίο θερμό μου ασπασμόν.
Με άπειρην αγάπην, ο αδελφός σου
Στέλιος Μαυρομάτης».
Ο Ανδρέας Παναγίδης έστειλε την τελευταία του επιστολή στη γυναίκα και τα παιδιά του:
«Αξιολάτρευτά μου παιδιά, πολυαγαπημένη μου γυναίκα, χαίρετε,
Αυτήν την στιγμήν που σας γράφω είναι Τρίτη 10 η ώρα, βράδυ.
Ακριβώς πριν 5 λεπτά μας ειδοποίησαν ότι χαράματα της Παρασκευής 21.9.56 θα εκτελεστούμε.
Ίσως όταν διαβάζετε αυτό το γράμμα μου εγώ δεν θα υπάρχω αναμεταξύ στους ζωντανούς. Λατρευτά μου παιδιά, σας αφήνω για πάντα στην τόσο νεαρή μου ηλικία.
Στα 22 μου χρόνια πεθαίνω για χάρη μιας μεγάλης ιδέας. Κάποτε η μάνα σας και ο θείος σας θα σας αναπτύξουν γιατί εκτελέστηκα.
Σας εύχομαι αγαπημένα μου παιδιά να γενήτε καλοί χριστιανοί και καλοί Έλληνες Κύπριοι.
Ακολουθήστε πάντα τον δρόμο της αρετής.
Να είσθε πάντα βέβαιοι οτι σας αγάπησα τόσο θερμά με μια απέραντη πατρική αγάπη.
Αλλά δυστυχώς σας αφήνω χωρίς να σας δω να μεγαλώνετε όπως το ονειρευόμουν.
Σας αφήνω ένα μεγάλο και τιμημένο όνομα.
Παιδιά μου, ζήσετε ευτυχισμένα μαζί με την μητέρα σας και με όλους τους θείους σας και τους σεβαστούς σας παππούδες.
Ελπίζω στον Πανάγαθο Θεό να σας αγαπούν με στοργή και θέρμη.
Κι εσύ πολυαγαπημένη μου Γιαννούλα σου ζητώ για τελευταία χάρη να περνάς καλά με τα παιδιά μας.
Αγάπα τα θερμά τόσο πολύ και για μένα, κι εγώ από ψηλά θα σας στέλλω τις πιο θερμές μου ευχές.
Και να σεβαστής και το δικό μου όνομα. Βλέπεις ότι η μοίρα θέλησε να μας πικράνη στα πρώτα χρόνια του γάμου μας.
Αυτή τη στιγμή που σου γράφω ένα χαμόγελο γλυκό στολίζει τα χείλη μου και είμαι ευτυχισμένος που αφήνω τα παιδιά μου σε μια καλή μητέρα.
Η ψυχή μου είναι γομάτη από μια αληθινή χαρά γιατί είμαι περήφανος για σένα.
Μη δώσης καμμιά ματιά στο παρελθόν, αλλά κοίταζε το παρόν.
Σου ζητώ συγνώμη και συγχώρεση για ότι σου έφταιξα Γιαννούλα.
Και πριν κλείσω το γράμμα μου, σου ζητώ ως τελευταίαν επιθυμία, να αγαπάς όπως και πριν τους γονείς μου και τα αδέλφια μου και τους δικούς σου.
Ακόμη, αν μπορείτε, να περνάτε πιο καλά.
Είμαι βέβαιος, πως οι γονείς μας είναι καλοί.
Δώσε τους τελευταίους εγκάρδιούς μου χαιρετισμούς στους γονείς μας, στα αδέλφια μας, σ’ όλους τους συγγενείς και χωριανούς μας.
Έχετε γειά και για πάντα
αγαπημένες μου υπάρξεις».
Αύγουστος 1960: Η πρώτη επίσκεψη της οικογένειας του Ανδρέα Παναγίδη στα Φυλακισμένα Μνήματα. Ο ηρωομάρτυρας Ανδρέας Παναγίδης ήταν μόνος νυμφευμένος από τους εννέα απαγχονισθέντες και ήταν πατέρας τριών ανηλίκων παιδιών.
Ο Μιχαήλ Κουτσόφτας έγραψε στις 20 Σεπτεμβρίου(μια μέρα πριν τον απαγχονισμό του) στη μητέρα κι τα αδέλφια του :
«Σεβαστή μου μητέρα, αγαπητά μου αδέλφια,
Χαίρετε,
Από το κελλί του θανάτου σας στέλλω τον τελευταίο μου ασπασμό.
Γλυκειά μου μητέρα, έχετε θάρρος και πίστη.
Μονάχα η πίστη στο Θεό και στην Υπεραγία Θεοτόκο φτάνει για όλα.
Προσεύχεσθε και οι άγιοι θα σας γλυκάνουν τον πόνο. Προσεύχεσθε για την δική σας σωτηρία, όχι της ζωής αλλά της ψυχής.
Αργά η γρήγορα θα δώσουμε την ψυχή μας στον Θεό.
Και ο Θεός για να θέλη να μας πάρη κοντά του θέλει το καλό της ψυχής μας.
Φανταστήτε το μεγάλο μαρτύριο του Σωτήρος που κρεμάστηκε πάνω στο σταυρό για σώση την δική μας ψυχή, Δεν υπάρχει λόγος να φοβόμαστε τον θάνατο αφού πιστεύουμε στο αληθινό φως.
Απ’ την στιγμή που άκουσα την ώρα της εκτελέσεώς μας νοιώθω την ψυχή μου να είναι γιομάτη από μια αληθινή χαρά.
Σου εύχομαι να ζήσης ευτυχισμένη με τα άλλα μου τα αδέλφια.
Ναι μητέρα, πίστευε στον Θεό και ο Πανάγαθος Θεός θα σε παρηγορήση.
Κι’ εσάς αγαπητά μου αδέλφια, σας εύχομαι να ευτυχήσετε και να ζήσετε σ’ ένα λαμπρό μέλλον.
Εσείς που είσαστε νέοι προσπαθείτε να παρηγορήσετε την μητέρα μας. Δώσετέ της θάρρος.
Είναι θέλημα Θεού να χωριστούμε και πρέπει να σεβαστούμε το Άγιο θέλημά Του.
Θα ελυπόμουν αν πέθαινα σαν ένας κοινός εγκληματίας.
Θα ελυπόμουν αν πέθαινα σαν κλέπτης.
Δεν υπάρχει λόγος όμως να λυπηθώ τώρα που πεθαίνω για χάρη ενός υψηλού ιδανικού.
Δεν λυπούμαι γιατί θα εκτελεσθώ εν ονόματι της ελευθερίας.
Μονάχα προσεύχομαι στην Υπεραγία Θεοτόκο και στον Θεό να μου δίνουν θάρρος και υπομονή ως την τελευταία μου πνοή.
Παρακαλώ τον Θεό να μου συγχωρέση κάθε αμαρτία μου. Γιατί να λυπηθώ που αφήνω μια πρόσκαιρη ζωή γιομάτη από αθλιότητες και αδικίες.
Είμαι ευτυχισμένος και περήφανος γιατί ο Θεός με αξίωσε να μαρτυρήσω για ένα μεγάλο ιδανικό.
Και τώρα κλείω το γράμμα μου με τις πιο θερμές μου ευχές στην μητέρα μου, στον Κώστα και Μερόπη, στον Πέτρο και Ειρήνη, στην Ολυμπία και Χαμπή, στη Άννα και Μιχάλη, στην Παρασκευού και γενικά σε όλους τους χωριανούς, φίλους και συγγενείς.
Σας φιλώ με άπειρη αγάπη,
ο γυιός και αδελφός ασς,
Μιχάλης Κουτσόφτας»
Σπύρος Δημητρίου
Αντιπρόεδρος Ιδρύματος Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή
Πηγή:
Σπύρου Παπαγεωργίου Κυπριακή Θύελλα 1955- 1959 Εκδόσεις Κ. Επιφανίου Λευκωσία 1977
