Γεννήθηκε στο χωριό Αθιένου, της επαρχίας Λάρνακας, το 1931. Γονείς : Κώστας και Ροδοθέα Φραντζέσκου Αδέλφια : Φλώρος κα...
Γεννήθηκε στο χωριό Αθιένου, της επαρχίας Λάρνακας, το 1931.
Γονείς : Κώστας και Ροδοθέα Φραντζέσκου
Αδέλφια : Φλώρος και Παναγιώτα
Ο Αρτέμος Φραντζέσκου τελείωσε το δημοτικό σχολείο του χωριού του και ήταν μηχανουργός.
Μελετούσε πολύ τα κοινωνικά συστήματα και ήταν ιδεολόγος σοσιαλιστής.
Έδωσε από τις αρχές του αγώνα τον όρκο της ΕΟΚΑ στο Μετόχι του Κύκκου μαζί με άλλους συγχωριανούς του, των οποίων και ανέλαβε την αρχηγία με το ψευδώνυμο "Άθως".
Το Νοέμβριο του 1955 πραγματοποίησε μαζί με συναγωνιστές του την πρώτη του ενέδρα εναντίον των Άγγλων στο χωριό τους.
Τον Ιανουάριο του 1956 επικεφαλής της ομάδας του συγκέντρωσε εικοσιένα κυνηγετικά όπλα, τα οποία διένειμε στα γύρω χωριά.
Στις 21 Μαΐου 1956 έστησαν και δεύτερη ενέδρα εναντίον των Άγγλων στο δρόμο Αθιένου-Πυρογίου, στην οποία χρησιμοποίησαν και βόμβες δικής τους κατασκευής.
Καθ' υπόδειξη συγχωριανού τους χημικού, άναβαν κληματόβεργες σε φούρνο και, όταν γίνονταν κόκκινα κάρβουνα, έκλειναν το φούρνο και τα κάρβουνα έσβηναν, χωρίς απαραίτητα να τα βρέξουν.
Στη συνέχεια άλεθαν τα κάρβουνα και ανακάτευαν τη σκόνη τους με θειάφι και νίτρο.
Με αυτού του είδους την πυρίτιδα γέμιζαν τις βόμβες τους με τις οποίες προμήθευαν και τα γύρω χωριά.
Στην εργασία αυτή, που γινόταν στο σπίτι του Φραντζέσκου, βοηθούσαν και οι γονείς και τα αδέλφια του.
Το βράδυ της 11ης προς τη 12η Αυγούστου 1956, ενώ ο Αρτέμος με άλλους συνεργάτες του κατασκεύαζε την πυρίτιδα στο σπίτι του, ξαφνικά μια σπίθα έπεσε στο τενεκεδένιο κιβώτιο με το εύφλεκτο υλικό.
"Ο Αρτέμος", αφηγείται συναγωνιστής του, "αρπάζοντας το θάνατο αγκαλιά, όρμησε έξω και μας γλίτωσε.
Είδαμε τον αρχηγό μας να φλέγεται σαν λαμπάδα.
Την επομένη, προτού τον θάψουμε, τον περιφέραμε τιμητικά στους ώμους από όλους τους δρόμους του χωριού, τυλιγμένο με την ελληνική σημαία".
Ο θάνατος του Αρτέμου Φραντζέσκου, όπως και ο θάνατος άλλων αγωνιστών σε παρόμοιες συνθήκες, είναι ενδεικτικός των δυσκολιών που συναντούσαν οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ στην τιτάνια προσπάθεια για την ελευθερία της Κύπρου.
Ιστορικές μνήμες ΕΟΚΑ
Ιστορικές μνήμες ΕΟΚΑ
11/12/8/1956 Ο Διγενής γράφει για τον ηρωικό θάνατο του Αρτέμιου K. Φραντζέσκου καθώς και για τη δράση της ομάδας του χωριού Αθηαίνου.
Ο Αρχηγός Διγενής έγραψε στο «ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΕΟΚΑ 1955-1959» για τον ηρωικό θάνατο του αγωνιστή Αρτέμιου Κ. Φραντζέσκου από το χωριό Αθηαίνου, καθώς και για την δράση της ομάδας του χωριού στην περιοχή της Λάρνακας: «Οι πρώτοι αγωνισταί από την Αθηαίνου έδωσαν τον όρκον της ΕΟΚΑ εις το Μετόχιον Κύκκου ενώπιον του «Τσέλιγκα»(Παπασταύρος Παπαγαθαγγέλου).
Αι πρώται ενέργειαί των ήσαν: Να εμφυσήσουν τον παλμόν και το πνεύμα του Αγώνος εις τας καρδίας των νέων, να ιδρύσουν ομάδας εις τα χωρία Τύμπου, Πυρόι, Τρεμετουσιά, Άρσος, να εξεύρουν οπλισμόν, να διανέμουν φυλλάδια κ.λ.π, υπό την καθοδήγηση του αειμνήστου Αρτεμίου Κ. Φραντζέσκου(ΑΘΩ).
Η πρώτη ενέδρα τον Νοέμβριον 1955 επραγματοποιήθη εντός της Αθηαίνου με βόμβας και πιστόλια εναντίον δυο αυτοκινήτων με Άγγλους στρατιώτας.
Ουδέν αποτέλεσμα έφερε, παρά μόνον να εμψυχώση τους αγωνιστάς.
Κατά διαταγήν του Αρχηγού «ΔΙΓΕΝΗ» η ομάς περισυνέλεξε, τον Ιανουάριον 1956, 21 κυνηγετικά όπλα, τα οποία κατενεμήθησαν ως ακολούθως : Εις Τρεμετουσιά 2, Άρσος 2, Τρούλλους 7, Πύλα 3, Τύμπου 2 και 1 ηχρηστεύθη.
Η δευτέρα ενέδρα εγένετο την 21/5/1956 ½ μίλι από την Αθηαίνου εις τον δρόμον Αθηαίνου – Πυρόι.
Έλαβαν μέρος : Αρτέμιος Κ. Φραντζέσκου, Βάσος Φλουρέντζου, Δημήτρης Ψευδιώτης και Χρίστος Πουγεράσης. Εχρησιμοποιήθησαν δυο κυνηγετικά όπλα και δυο βόμβαι τύπου υδροσωλήνος.
Στόχος : αστυνομικόν αυτοκίνητον του σταθμού Αθηαίνου. Επληγώθησαν δύο, ένας Άγγλος αξιωματικός της Αστυνομίας και ένας Τούρκος».
Στη συνέχεια του «ΧΡΟΝΙΚΟΥ» ο Γεώργιος Γρίβας περιγράφει τις τραγικές στιγμές και τον ηρωικό θάνατο του αγωνιστή Αρτέμιου Κ. Φραντζέσκου :
«Το βράδυ της 11/8/1956 ο Α. Φραντζέσκος ενώ μετ΄ άλλων συνεργατών του κατεγίνετο εις την κατασκευήν πυριτιδος, εντός της οικίας του, αίφνης μια σπίθα εκ της δοκιμαζομένης πυρίτιδος εξετινάχθη εντός του τενεκεδένιου κιβωτίου, με κατασκευασθείσαν ήδη πυρίτιδα και προκάλεσε την ανάφλεξίν της.
Ούτως, εν τη προσπαθεία του να περισώση την πυρίτιδα, άρπαξε το κιβώτιον, ενώ οι συνεργάται του εξήλθον της οικίας.
Εξερχόμενοι ήκουσαν έκρηξιν και, ως εικάζουν, το κιβώτιον εξερράγη εις χείρας του και η καιόμενη πυρίτις κατέκαυσεν το στήθος, τα χέρια κι το πρόσωπόν του.
Την επομένην 12/8/1956 ο ήρως Αρτέμιος Κ. Φραντζέσκου απέθανε εις το Γενικόν Νοσοκομείον Λευκωσίας συνεπεία εγκαυμάτων.
Την κηδείαν του που ετελέσθη με μεγαλοπρέπειαν παρηκολούθησε σύμπασα η Κοινότης.
Ο αστυνομικός Δημητράκης Κυπριανού εβοήθησε να μη αποκαλυφθούν τα αίτια του θανάτου και να κρυβούν τα εναπομείναντα ενοχοποιητικά στοιχεία».
Σπύρος Δημητρίου
Αντιπρόεδρος Ιδρύματος Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή
Πηγές:
Γεωργίου Γρίβα – Διγενή ΧΡΟΝΙΚΟΝ ΑΓΩΝΟΣ ΕΟΚΑ 1955 – 1959 ΛΕΥΚΩΣΙΑ 1997.
Σαν σήμερα 12/08/1956, σκοτώνεται από ανάφλεξη εκρηκτικού υλικού ο αγωνιστής Φραντζέσκου Αρτέμιος. https://t.co/fA9rnbGoWh— epilekta.com (@epilekta) August 11, 2020
ΣΤΗΡΙΞΤΕ ΜΑΣ ΠΑΤΩΝΤΑΣ LIKE "ΕΔΩ"
