Ανάλυση για τους λόγους για τους οποίους η Τουρκία αντιτίθεται στις γεωτρήσεις Κύπρου και Αιγύπτου στην Ανατολική Μεσόγειο, αναδη...
Ανάλυση για τους λόγους για τους οποίους η Τουρκία αντιτίθεται στις γεωτρήσεις Κύπρου και Αιγύπτου στην Ανατολική Μεσόγειο, αναδημοσίευσε χθες το Egypt Today από το
αραβικό περιοδικό Al Siyassa Al Dawliya.
αραβικό περιοδικό Al Siyassa Al Dawliya.
Ανάμεσα στους βασικούς λόγους, είναι η προσπάθεια του Ερντογάν να αποπροσανατολίσει την τουρκική κοινή γνώμη για την εισβολή στο Αφρίν, ο αναθεωρητισμός της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο και οι φόβοι της από τη συμμαχία Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου.
Ακολουθούν τα σημαντικότερα αποσπάσματα από την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ανάλυση.
Τα κίνητρα της Τουρκίας
Οι διαμαρτυρίες της Τουρκίας κατά των μεσογειακών χωρών που προβαίνουν σε γεωτρήσεις για το φυσικό αέριο στην περιοχή διαφέρουν.
Η Άγκυρα γνωρίζει ότι η θέση της είναι παράνομη και παραβιάζει τους διεθνείς νόμους λόγω της συμφωνίας οριοθέτησης μεταξύ Αιγύπτου και Κύπρου το 2013, η οποία βασίστηκε στους κανόνες και τους κανονισμούς του Διεθνούς Δικαίου και σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), η οποία καταχωρήθηκε στον ΟΗΕ σύμφωνα με την απόφαση αριθ. 102.
Η Τουρκία, εκείνη την εποχή δεν διαμαρτυρήθηκε επί του ψηφίσματος και ως εκ τούτου δεν έχει δικαίωμα να διαμαρτυρηθεί τώρα.
Στη συμφωνία τους, οι δύο χώρες έλαβαν υπ’ όψιν τα δικαιώματα όλων των άλλων χωρών της περιοχής, προκειμένου να αποφευχθούν οι μελλοντικές συγκρούσεις ή αξιώσεις σε νηριτικές* ή οικονομικές ζώνες.
Ωστόσο, η Άγκυρα εξακολουθεί να τηρεί τη στάση της, η οποία απορρέει από διάφορα κίνητρα, όπως:
Κάλυψη από τα ΜΜΕ
Στις 19 Ιανουαρίου του 2018, η Τουρκία ξεκίνησε εκτεταμένη στρατιωτική επιχείρηση στην πόλη Αφρίν, μια πόλη στη βορειοανατολική Συρία, για να εξοντώσει ένοπλες κουρδικές φατρίες στην πόλη, παρά το γεγονός ότι η επιχείρηση αποτελεί καταφανή παραβίαση της συριακής κυριαρχίας.
Πριν ξεκινήσει η επιχείρηση, ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι θα ολοκληρώσει τις επιχειρήσεις σε μια εβδομάδα. Ωστόσο, ένα μήνα αργότερα, η Τουρκία δεν έχει ορίσει προθεσμία για τη σύναψη μιας συμφωνίας, ούτε έχει ορίσει τι θα ήθελε να καταστήσει επιτυχία.
Επιπλέον, υπάρχει ένα μαύρο πέπλο στις ειδήσεις σχετικά με τον αριθμό των στρατιωτών που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της επιχείρησης (εκτιμάται από κάποιες πηγές ότι είναι περίπου 20), εκτός από τις φήμες ότι η επιχείρηση θα επεκταθεί ώστε να περιλάβει τη Manbij και άλλες πόλεις της Συρίας.
Έτσι, μπορεί να συναχθεί ότι ο Ερντογάν σκόπιμα δημιούργησε την κρίση του φυσικού αερίου με την Αίγυπτο και την Κύπρο, για να καλύψει τη στρατιωτική του συμμετοχή στη Συρία.
Αναζήτηση ενεργειακών πόρων
Η Τουρκία είναι ένα εμπορικό έθνος, του οποίου ο πληθυσμός εκτιμάται σε περίπου 81 εκατομμύρια πολίτες.
Λόγω της κλίμακας της αγοράς της, η χώρα χρειάζεται συνεχώς νέους ενεργειακούς πόρους.
Λόγω της κλίμακας της αγοράς της, η χώρα χρειάζεται συνεχώς νέους ενεργειακούς πόρους.
Αυτό θα μπορούσε να είναι μέρος του λόγου για τον οποίο το οικόπεδο Zohr, που ανακαλύφθηκε από την ιταλική εταιρεία Eni και εγκαινιάστηκε από την Αίγυπτο, προκαλεί τόσο μεγάλη ανησυχία στην Τουρκία. Ρίχνοντας λάδι στη φωτιά, η Eni θα ξεκινήσει σύντομα τη διάνοιξη σε 11 νέες ζώνες στα αιγυπτιακά χωρικά ύδατα και ο Γιώργος Λακκότρυπης, Κύπριος υπουργός Ενέργειας, ανακοίνωσε την ανακάλυψη ενός νέου πεδίου αερίου στα χωρικά ύδατα της Κύπρου.
Δημιουργία σύγχυσης
Η δημιουργία σύγχυσης και η εκ προθέσεως δημιουργία κρίσεων, αποτέλεσαν για πολλά χρόνια πρωταρχικό θέμα της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας. Πρόσφατα, ο Ερντογάν κατάφερε να συγκρατήσει τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας του με όλες τις γειτονικές και περιφερειακές χώρες. Οι σχέσεις του με την ΕΕ είναι τεταμένες, δημιούργησε κρίσεις τόσο με τη Συρία όσο και με το Ιράκ και οι διπλωματικοί δεσμοί του με τον Κόλπο, ιδίως με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αποδυναμώνονται λόγω της συμμαχίας του με την Ντόχα κατά τη διάρκεια της κρίσης του Κατάρ. Προβληματικές είναι και οι σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον. Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας δημιουργεί κρίσεις που φαίνεται να επηρεάζουν αρνητικά το μέλλον της τόσο σε εσωτερικά όσο και σε εξωτερικά θέματα.
Το θέμα με την Κύπρο
Υπήρξε μια σύγκρουση μεταξύ Τουρκίας, Κύπρου και Ελλάδας για τέσσερις δεκαετίες για τη διαίρεση της Κύπρου. Οι Τουρκοκύπριοι ανέλαβαν τον έλεγχο του ενός τρίτου του νησιού το 1974 μετά από στρατιωτικές παρεμβάσεις.
Ανακοίνωσαν την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου, η οποία δεν αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα, αλλά αναγνωρίζεται μόνο από την Άγκυρα.
Από την άλλη πλευρά, οι Ελληνοκύπριοι ανέλαβαν τα δύο τρίτα του νησιού και ίδρυσαν την Κυπριακή Δημοκρατία, μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ.
Υπάρχουν συνεχείς προσπάθειες από τον ΟΗΕ για ενοποίηση του νησιού, αλλά παρακωλύονται από την επιμονή της Τουρκίας στην υπεράσπιση των πολιτικών και οικονομικών δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων.
Η στάση της Τουρκίας σχετικά με τη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ της Αιγύπτου και της Κύπρου, αποτελεί μέρος της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας όσον αφορά τη διαίρεση του νησιού, καθώς η Τουρκία δεν αναγνωρίζει καμία συμφωνία την οποία κάνει η Κυπριακή Δημοκρατία χωρίς εκπροσώπηση των Τουρκοκυπρίων.
Απέναντι στην Τριμερή Συμμαχία
Η Τουρκία εξέφρασε την αντίθεσή της με την Τριμερή Συμμαχία Αιγύπτου-Ελλάδας-Κύπρου με ανακοίνωση το 2014. Θεωρεί (η Τουρκία) τη συμμαχία ως κατευθυνόμενη κατά της Άγκυρας, λόγω των τεταμένων σχέσεών της με τις τρεις χώρες.
Ωστόσο, το Κάιρο, η Αθήνα και η Λευκωσία αμφισβήτησαν τέτοιους ισχυρισμούς, επιβεβαιώνοντας ότι η συμμαχία δεν στρέφεται εναντίον ενός από τους μεσογειακούς γείτονές τους.
Οι δηλώσεις αυτές, ωστόσο, δεν θα κατάφεραν να αλλάξουν τις πεποιθήσεις και τις απόψεις της Τουρκίας για τη συμμαχία.
Ωστόσο, το Κάιρο, η Αθήνα και η Λευκωσία αμφισβήτησαν τέτοιους ισχυρισμούς, επιβεβαιώνοντας ότι η συμμαχία δεν στρέφεται εναντίον ενός από τους μεσογειακούς γείτονές τους.
Οι δηλώσεις αυτές, ωστόσο, δεν θα κατάφεραν να αλλάξουν τις πεποιθήσεις και τις απόψεις της Τουρκίας για τη συμμαχία.
Η Τριμερής Συμμαχία πιστώνεται για τη συμφωνία περί οριοθέτησης θαλάσσιων μεταφορών μεταξύ Αιγύπτου και Κύπρου και για συνεργασία στις έρευνες πετρελαίου και φυσικού αερίου που οδήγησε στην ανακάλυψη του Zohr.
Η τουρκική δυσαρέσκεια για τα τρία συμμαχικά κράτη έγινε πολύ εμφανής μετά την πέμπτη Σύνοδο Κορυφής της συμμαχίας στη Λευκωσία, στις 21 Νοεμβρίου του 2017.
Η Τουρκία απέρριψε την καταληκτήρια ομιλία της Τριμερούς, όπου ζητούσε ψήφισμα για την Κυπριακή κρίση με τη βοήθεια του ΟΗΕ.
Η τουρκική δυσαρέσκεια για τα τρία συμμαχικά κράτη έγινε πολύ εμφανής μετά την πέμπτη Σύνοδο Κορυφής της συμμαχίας στη Λευκωσία, στις 21 Νοεμβρίου του 2017.
Η Τουρκία απέρριψε την καταληκτήρια ομιλία της Τριμερούς, όπου ζητούσε ψήφισμα για την Κυπριακή κρίση με τη βοήθεια του ΟΗΕ.
Η Άγκυρα διαμαρτυρήθηκε, επίσης, για την ελληνοαιγυπτιακή στρατιωτική άσκηση "Medusa 5" στα ανοικτά των ακτών της Ρόδου, αν και πραγματοποίησε θαλάσσιες ασκήσεις στην ίδια περιοχή.
Οι θέσεις αυτές είναι ενδεικτικές της δυσαρέσκειας και ανησυχίας της Τουρκίας σχετικά με την πιθανή επιτυχία της Τριμερούς Συμμαχίας, που απειλεί τα συμφέροντά της στην Κύπρο, τη Μέση Ανατολή και την ΕΕ, ενώ συγχρόνως ενισχύει το περιφερειακό καθεστώς τριών κρατών.
Οι θέσεις αυτές είναι ενδεικτικές της δυσαρέσκειας και ανησυχίας της Τουρκίας σχετικά με την πιθανή επιτυχία της Τριμερούς Συμμαχίας, που απειλεί τα συμφέροντά της στην Κύπρο, τη Μέση Ανατολή και την ΕΕ, ενώ συγχρόνως ενισχύει το περιφερειακό καθεστώς τριών κρατών.
Ανταγωνισμός με Αίγυπτο
Ο Ερντογάν έχει λάβει αρνητική στάση τόσο έναντι της αιγυπτιακής κυβέρνησης όσο και του λαού, μετά την επανάσταση του Ιουνίου του 2013.
Αρνήθηκε να αναγνωρίσει την αλλαγή καθεστώτος, με αποτέλεσμα την κατάρρευση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και την απόσυρση πρεσβευτών.
Αρνήθηκε να αναγνωρίσει την αλλαγή καθεστώτος, με αποτέλεσμα την κατάρρευση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και την απόσυρση πρεσβευτών.
Ωστόσο, ο Ερντογάν εξακολουθεί να βλέπει την Αίγυπτο ως έναν ισχυρό περιφερειακό ανταγωνιστή και σκοπεύει να κατασκευάζει κρίσεις για να την ανταγωνισθεί και να εμποδίσει την οικονομική και πολιτική ηγεμονία της Αιγύπτου στην περιοχή, η οποία κατέστη δυνατή από την πολιτική ηγεσία της Αιγύπτου τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Την ίδια περίοδο, η Τουρκία έχει δει μια κατακόρυφη ύφεση σε όλους τους τομείς.
Σε αυτό το πλαίσιο, η εχθρική στάση του Ερντογάν σχετικά με τη γεώτρηση φυσικού αερίου στη Μεσόγειο δεν είναι παρά μια προσπάθεια να προσελκύσει την Αίγυπτο προς μια στρατιωτική αντιπαράθεση που θα καταστρέψει τη θαλάσσια δύναμή της.
Σε αυτό το πλαίσιο, η εχθρική στάση του Ερντογάν σχετικά με τη γεώτρηση φυσικού αερίου στη Μεσόγειο δεν είναι παρά μια προσπάθεια να προσελκύσει την Αίγυπτο προς μια στρατιωτική αντιπαράθεση που θα καταστρέψει τη θαλάσσια δύναμή της.
Η πολιτική ηγεσία της Αιγύπτου έχει επίγνωση των προσπαθειών αυτών να παρεμποδιστούν οι αναπτυξιακές της προσπάθειες.
Ως εκ τούτου, η πολιτική απάντηση του Καΐρου ήταν να αποφευχθεί κάθε επιθετικότητα εναντίον των αιγυπτιακών χωρικών υδάτων.
Αυτό συνέβη με τη μορφή δηλώσεων του Υπουργείου Εξωτερικών και μιας στρατιωτικής αντίδρασης με τη μορφή εκτεταμένων θαλάσσιων επιχειρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες επιβεβαιώνουν την ετοιμότητα του στρατού της Αιγύπτου (10ος από τους ισχυρότερους στρατούς του κόσμου).
Τέλος, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι οι διαμαρτυρίες της Τουρκίας κατά των μεσογειακών αγωγών αερίου από την Αίγυπτο και την Κύπρο είναι παράνομες, ενώ παράλληλα αποτελούν ένδειξη της τουρκικής πολιτικής χρεοκοπίας και της επιμονής της Τουρκίας στην κατασκευή ξένων κρίσεων.
Μια τέτοια πολιτική διαμαρτυρίας θα επηρεάσει αρνητικά τις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, αφού η Ένωση δεν ανέχεται τις απειλές επιθέσεων εναντίον των χωρών μελών της.
Οι ενέργειες της Τουρκίας θα μπορούσαν να φθάσουν στο μέτρο που οδηγούν στην επιβολή κυρώσεων κατά της Άγκυρας, αν η ΕΕ πιστεύει ότι ο ανταγωνισμός προς την Κύπρο έχει ξεφύγει.
Παρ’ όλο που το Κάιρο και η Άγκυρα εξέφρασαν την προθυμία τους να ενισχύσουν την οικονομική συνεργασία, οι πολιτικές τους σχέσεις φαίνεται ότι παραμένουν τεταμένες.
Η «πολιτική αποστροφή» θα συνεχιστεί για όσο διάστημα οι πολιτικές του Ερντογάν θα συνεχίσουν να ανταγωνίζονται την αιγυπτιακή πολιτική ηγεσία.
Ο ανταγωνισμός του Ερντογάν εξακολουθεί να θέτει εμπόδια στην όποια βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Καΐρου και Άγκυρας.
(* Η νηριτική ζώνη είναι το τμήμα των θαλασσών που ξεκινά από την ακτή και φτάνει μέχρι το βάθος των 200 μέτρων).
www.sigmalive.com
